Удирдаач: Н.Туулайхүү УГЗ 

Найруулагч: Ан Ху Вон 

Тайзны зураач: Г.Ганбаатар УГЗ

Хормейстер : Н.Дашбямба СТА 

Хувцасны зураач: Г.Оюун СТА 

Бүжиг дэглээч: Э.Эрдэнэжаргал СТА

Виолетта 

Флора- Түүний найз 

Альфред Жермон 

Жорж Жермон- Альфредын эцэг 

Аннина- Виолеттагийн зарц 

Гастон- Виолеттагийн танил 

Дюфоль- Гүн 

Маркиз Обиньи 

Гренвиль- эмч 

НЭГДҮГЭЭР   БҮЛЭГ

Парис хотынхны дунд хөнгөмсөг амьдрал. үзэсгэлэн гоо зүс царай, төрөлх ухаан санаагаараа нэрд гарсан Виолетта Валери, ужиг өвчнөөс ангижирч эрүүл энх болсныхоо баярыг тэмдэглэхээр   зочдыг  урьжээ. Зочдын дунд Виолеттагийн хамгийн дотнын нөхөд болох Дюфоль гүн, эмч Гренвиль найз бүсгүй Флора нар   байна. Виолеттагийн сайн танил Гастон, найз нөхөр Альфред Жермоны хамт орж ирэхэд гэрийн эзэгтэй  баясгалантай угтан очно. Гастон, түүний найз Альфред Виолеттад ухаангүй хайр сэтгэлтэй болсныг бүсгүйд шивнэж амжина. Хажуугийн тасалгаанд хөгжим цууриатаж эхлэхэд Виолетта, зочдоо бүжигт уриад өөрийнх   нь  бие  тавгүй   байсан  учир   үлдэнэ. Альфред бүсгүйд ойртон, оргилж хөөрсөн сэтгэлээр  өөрийн хайр дурлалыг илчилнэ. Виолетта анхандаа тоглоом болгон өнгөрөөх гэсэн боловч залуугийн үнэнхүү илчлэх гал халуун   сэттэлийн   илчинд   автагдсаар байна. Виолетта, Альфредын хайр дурлал ариун бөгөөд эргэшгүй гэдгийг ухамсарлахдаа хэзээчгүйгээр хайрлан дурлах гүн их сэтгэлд автагдаж байгаагаа мэдэрнэ.

 ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ НЭГДҮГЭЭР  ҮЗЭГДЭЛ

 Виолетта бүх бие сэтпгэлээ хайрт Альфреддаa зориулан, өнгөрсөн зам мөрөөсөе үүрд татгалзсан байлаа. Флорагаас ирүүлсэн урилгыг уншиж,   инээмсэглэн   үл   тоомсорлоно. Уршигт урьдын амьдралдаа эргэн орох байтугай өчүүхэн бага хугацаанд ч холдож салахын аргагүй Альфредтайгаа хорвоогийн хамгийн сайн сайхан аз жаргал  бүхнийг амсан   сууна. Энэ үеэс Альфредын эцэг Жорж Жермон ирж Виолеттагийн садар самуун нэр алдар, хүүгийнх нь нэр төрд хортойгоор барахгүй сурвалжит баян хүнтэй амьдралаа холбох гэж буй Альфредыи дүү охины амьдралд ч их гай тотгор учрууулах гэж байгааг тайлбарлаад Альфредыг үүрд орхихыг шаардана. Хайртынхаа болон түүний төрөл төрөгсдийн аз жаргалыг, хувийн аз жаргалаасаа дээгүүрт үзсэн Вио-летта Альфредийг орхих ам тангараг    эцэгт нь   өгнө. Виолетта «Баяр хөгжөөнт урьдынхаа амьдралд эргэж буцлаа» гэж хайрт хүндээ бичиж суутал Альфред  орж ирнэ. Эцэг хүү хоёрын уулзахад саад болохгүйг хичээсэн Виолетта, хайрт хүнээ нулимс дүүрэн нү-дээр харж сэтгэлдээ салах ёс хийгээд , гарч явна. Альфред зарцын авчирч өгсөн Виолеттагийн захиаг задлаж уншмагц хамаг биеэр нь хүйт оргих шиг болов. Ширээн дээр байгаа Флорагийн урилгыг харсан Альфред Виолеттагийн захианы үнэн болоход иттэж, хойноос нь очиж өс ханзонгоо авахаар шийднэ. 

ХОЁРДУГААР   ҮЗЭГДЭЛ

Гэрэл гагээ цацарсан том танхимд наргиан  цэнгээн болж, янз бүрийн    баг   өмссөн     зочид    бүжиглэж байгаа нь   Флорагийн гэр   ажээ. Альфред   ирнэ. Альфред хөзрийн ширээ рүү очих үес Виолетта Дюфоль гүнгийн хамт орж ирнэ. Альфред тэднийг онц анхаарахгүйгээр өмнөө овоорч байгаа хожлын   мөнгийг   цуглуулж   байна. Виолетта, Альфредэд гүн Дюфолийн хардлагаас болгоомжлохыг хүсэхэд Альфредын эгдүүцсэн сэтгэл улам оргилно. Виолетта, Альфредэд бүх үнэнийг тоочин хэлэхийг хүсэвч өвгөн Жермонд өгсөн тангаргаа бодож биеэ барина. Бачимдаж бухимдсан Альфред зочдын нүүрэн дээр цугларсан бүх мөнгөө хөөрхий бүсгүй рүү чудуудаж,гомдсон сэтгэлийн гашуун доромжлолын үгийг давхцуулан хэлнэ. 

ГУРАВДУГААР   БҮЛЭГ

Виолеттагийн унтлагын өроө, бүдэг гэрэлтэй, тохигүй байна. Виолетта хүндэрсэн өвчний улмаас опноосоо босож чадахгүй хэвтэнэ. Гудамжнаас багт наaдмын баяр хөөрийн чимээ сонсогдоно. Эмч Гренвиль ирж Биолеттагийн сэтгэлийг тайвшруулаад, зарц бүсгүйд нь эзэн авхай нь амьдрал, хурмаар  тооцогдож  байгааг мэдэгдэнэ. Энэ үед өвген Жермоноос, үйлдсэн хэрэгтээ гэмшиж, хүүдээ бүх үнэнийг хэлсэн тухай, мөн Виолеттагаас түмэн уучлал гуйсан захиаг Виолетта хулээн  авлаа. Хязгааргүй баярласан Виолетта хайрт хүнээ ирэхийг тэсч ядан хүлээнэ. Альфред ирж хайртнууд бие биенээ тэврэн авав. Хөөрхий Виолеттагийн амьд байх хугацаа дуусчээ. Амраг хайрт хүндээ хандаж, эмэгтэй хүн болж төрсний энхрий сайхан гэрээслэлээ хэлж амжаад насан эцэслэнэ. 

Удирдаач: Ж.Бүрэнбэх УГЗ 

Найруулагч: Л.Эрдэнэбулган УГЗ 

Зураач: Ч.Гунгаасүх АЗ 

Бүжиг дэглээч: Б.Гүрбазар

Их зохиолч Д.Нацагдоржийн “Учиртай гурван толгой” зохиолыг 1934 онд “Бөмбөгөр ногоон” театрын тайзнаа жүжиг, 1942 онд “Учиртай гурван толгой” хөгжимт жүжиг, 1950 онд аялгуут жүжиг, 1976 онд “Учиртай гурван толгой” дуурь хэлбэрээр тавьжээ. Үндэсний бахархалт бүтээл “Учиртай гурван толгой” дуурийг хөгшид залуус, хүүхэд багачууд бүгд үзэх дуртай билээ. Тиймээс ч Юндэн, Нансалмаа, Балганы түүхийг сонсоогүй нэг ч Монгол хүн байхгүй байх. Эртнээс Монголын сайхан эрийн шинжийг Юндэнгээр, сайхан эмэгтэйн шинжийг Нансалмаагаар төлөөлж ирсэн. “Учиртай гурван толгой” дууриа та энэ улиралд алдалгүй үзээрэй.

Удирдаач: Ц.Гансүх СТА 

Найруулагч: Стефано Монти 

Тайзны зураач: Г.Ганбаатар УГЗ 

Хувцасны зураач: Г.Оюун СТА 

Хормейстер : Н.Дашбямба СТА

Дэлхийн хамгийн алдартай хошин дууриудын нэг болох Ж.Россиний “Севилийн үсчин” дуурийг Итали улсын нэрт найруулагч Стефано Монтигийн цоо шинэ тавилтаар үзэгч та бүхэндээ хүргэх болно. Энэ алдарт бүтээл хэдийгээр 200-аад жилийн өмнө зохиогдсон боловч, бид энэ удаа дуурийн үйл явдлыг бүтэн зуунаар наашлуулан, дэлхийн эдийн засаг, соёлын хөгжлийн үсрэлтийн зуун болох 19-р зуунд болгон хөрвүүлэн тавьж байна. Дуурийн шинэ шийдэл, өвөрмөц тайз, гоёмсог хувцсыг үзэгч та өөрийн биеэр театрт ирж үзэж мэдрээрэй. Сонирхолтой тавилт, шинэ дуучдын маань содон тоглолт, тайзнаа өрнөх үйл явдлыг үзэгч танд зориулан нууцлан үлдээе. УДБЭТ-ын уг шинэ бүтээлийн удирдлагын багт Уран сайхны удирдагч АЖ А.Дашпэлжээ, найруулагч С.Монти, удирдаач СТА Ц.Гансүх, ерөнхий зураач УГЗ Г.Ганбаатар, хувцасны зураач СТА Г.Оюун, хормейстер СТА Н.Дашбямба, туслах найруулагч Д.Энхбилэг, итали хэлний дасгалжуулагч багшаар МУГЖ Б.Эрдэнэтуяа нар ажиллаж байна. “Севилийн үсчин” дуурийг дэлхийд анх 1816 онд “Аржентина” театрт тогложээ. 200 гаруй жил тайзнаа амьдарсан уг дуурь дэлхийн олон театрт өөр өөр найруулга, өнгө төрхтэйгөөр үзэгч олонд хүрч хамгийн их тоглодог дуурийн жагсаалтын тэргүүн эгнээнд амьдарсаар байна.

Аида- Эфиопын гүнж, олзны бүсгүй 

Радамес- Хааны ордны хамгаалалтын дарга 

Амнерис- Хааны гүнж 

Рамфис- Сүмийн тэргүүн, Аидагийн эцэг 

Амонасро- Эфиопын хаан, Аидагийн эцэг 

Египетийн хаан 

Элч 

Их тахилчмаа 

Нэгдүгээр бүлэг

Мемфис дахь хааны ордон.Тэргүүн зайран Рамфис,Эфиопчууд Египет рүү довтлох гэж байгаа тухай ордны хамгаалалтын залуу ахлагч Радамест дуулгана. Радамес тэр дайнд их цэргийг удирдан ялалт байгуулж нэр төр олоод өөрийн хайрт Эфиоп боол бүсгүй Аидаг эрх чөлөөтэй болгохыг тэсч ядан хүснэ. Радамест дурласан хааны гүнж Амнерис Аидатай ярилцах зуураа хардах сэтгэлээ илэрхийлнэ. Аида мөн сэтгэлийн зовлон эдэлж Радамесийг хайрлах сэтгэл, Эфиопын ард түмний хувь заяаны төлөө давхар түгшинэ. Эзэн хааныг гарч ирэхэд элч хүрэлцэн ирж Аидагийн эцэг, Эфиопын хаан Амонасро цэрэг хөдөлгөн Фивад ойртон ирж байгаа тухай мэдэгдэнэ. Эзэн хаан тэдэнтэй дайтах их цэргийн жанжнаар Радамесийг сонгоно. Цөхөрсөн Аида ялалт байгуулахыг Радамест хүсэх боловч өөртөө үхлийг сонгохоор шийдэн ядна. Сүмд сүлд хийморын ёслол болж тэргүүн зайран Рамфис дээдсийн ариун илдийг Радамест гардуулан өгнө.

Хоёрдугаар бүлэг

Боол бүсгүйчүүд ялгуулсан баатар Радамесийг хүлээж буй Амнерисийг хувцаслах зуур Аида түүний титмийг авчирна.  Амнерис Аидаг уран аргаар эрхэндээ оруулан Радамесаас хайраа татахыг тулган дарамтлана. Фива боомтын талбайд ялагчдыг угтаж байна. Радамес ирж хүндэтгэлтэйгээр ёслоход эзэн хаан Амнерисийн гараар түүний тэргүүнд алдрын титмийг зүүж өгнө. Эзэн хаан түүний хүслийг биелүүлэхээ амлахад Радамес олзлогдогсдыг авчирч танилцуулна. Тэдний дунд Амонасро байх бөгөөд өөрийгөө илчлэхгүй байхыг охиндоо сануулна. Тэрээр Эфиопын хааныг дайны талбарт үрэгдсэн гэх бөгөөд олзныхон болон боолчуудад өршөөл үзүүлэхийг фараоноос гуйна. Эзэн хаан олзныхныг чөлөөлж харин Рамфисийн зөвлөснөөр эцэг охин хоёрыг барьцаанд үлдээхээр болж Амнерисийн гарыг Радамест атгуулна.

Гуравдугаар бүлэг

Нил мөрний эрэг дээрх шөнө. Сүмээс Изиде бурхны сүлд дуулал эгшиглэнэ.  Амнерис Радаместай хуримлахаар бэлдэж, Аида насан туршдаа уучлахыг гуйхаар Радамесийн ирэхийг хүлээнэ.  Гэнэт Амонасро гарч ирнэ. Тэрээр Аида, Радамес хоёрыг гадарласан байна. Түүнийхээр бол Эфиопчуудыг эргэн ялахад тус болох нууцыг Радамесаас эвтэйхэн тандах явдал гэнэ.  Аида үүнээс татгалзах боловч эцэг нь түүнийг хүчлэн шаардана. Радамес Аидатай уулзан энхрийлж дахин ялалт байгуулж өөрийг нь авах хүслээ эзэн хаанд илэрхийлэхээ андгайлна.  Аида харин эндээс оргох санал гаргана. Радамес нилээд эргэлзсэний эцэст зөвшөөрнө.  Аида хилийн аль хэсэг нь хамгаалалтгүй байдгийг асуухад Радамес нууцыг задлана. Тэр нь Египетчүүд дайсан руу довтлоход бэлэн байдаг цорын ганц зам гэнэ.  Энэ мөчид Амонасро нуугдсан газраасаа гарч ирэн өөрийгөө илчлэнэ. Залуу дайчинд эх орноосоо урвах гэсэн санаа сэтгэлийг нь түгшээнэ. Сүмээс Амнерис, Рамфис нар гарч ирэхэд Аида эцэгтэйгээ оргон зайлах бөгөөд Радамес өөрийгөө тэдний гарт тушаана.

Дөрөвдүгээр бүлэг

Хааны ордон. Амнерис,Аидаг оргосон болон Радамесийг урвасанд гашуудан шанална. Тэрээр хэрвээ өөрийг нь хайрлавал эзэн хааны өршөөл үзүүлж чадахаа Радамест амлана. Гэвч Радамесийн сэтгэлийг эргүүлж эс чадна. Ордны доод нүхэн өрөөнд Радамесийг амьдаар нь сүмийн бунханд оршуулан цаазлах ял хэлэлцэхэд Амнерис бүх зайрангуудыг зүхэн хараана. Сүмийн доод нүхэнд Радамес зөвхөн Аидаг бодон үхлээ хүлээнэ. Гэнэт хайртынхаа зовлонг хуваалцахаар бунхныг нэвтрэн орж ирсэн Аидагийн ёолох дуу сонсогдоно. Тэр үхэх ёстой гэжүү гэсэн аймшигт бодол Радамесийг цочооход.  Аида түүнийг тайтгаруулна. Тэдний үхэл Амнерисийн мөргөлийн уншлагатай сүлэлдэн уусна. 

Удирдаач: Ч.Жамсранжав УГЗ, Ж.Бүрэнбэх УГЗ 

Найруулагч: Л.Эрдэнэбулган УГЗ 

Зураач: Ч.Гунгаасүх АЗ 

Хормейстер : Ж.Хайдав СТА, Н.Дашбямба СТА

Ж.Пуччини нэг удаа В.Сардугийн “Флория Тоска” жүжгийг үзээд сэтгэл нь маш их хөдөлж, өөрийн алдарт дууриа бүтээсэн гэдэг. Энэхүү дуурь нь хайр дурлал, аллага, өс хонзон, чин үнэнч сэтгэлийнхөө төлөө амиа хорлосон эмгэнэлт түүхийг өгүүлсэн бөгөөд дэлхийн шилдэг дуучдын тоглолтын урын санд зайлшгүй багтаж байдаг алдарт уянгын аринуудыг багтаасан бүтээл юм. Задгай уянгалаг дуугаараа Тоска улс төрийн тогтворгүй байдал, гэмт хэргийн ертөнцийн төсөөллийг бий болгодог. Уг дуурийн хорон санаат дүр болох цагдаагийн дарга Скарпья төрийн дайснуудыг хайр найргүй тамлан зовоодог. Түүний гүн, өтгөн, бараан хөгжим болон Тоска, Каварадосси хоёрын төгс төгөлдөр хайрыг илэрхийлсэн уянгалаг аринууд, хоршил нь сонсогч, үзэгчдийн сэтгэлийг зуун жилийн турш байлдан дагуулсаар байна. Энэ удаагийн тоглолтонд Монгол улсын Соёлын элч дуучин, МУГЖ Э.Амартүвшин болон БНБУлсын София үндэсний дуурийн театрын гоцлол дуучин Д.Баясгалан нар эх орондоо ирж үзэсгэлэнт Тоска, шунаг Скарпья нарын дүрд дуулах юм. Мөн ОХУ- ын Буриад улсын театрын гоцлол дуучин М.Пирогов ирж Каварадоссийн дүрийг бүтээнэ. 

Удирдаач: Ж.Бүрэнбэх УГЗ 

Найруулагч: Б.Сүхээ СТА 

Тайзны зураач: Г.Ганбаатар УГЗ 

Хормейстер : Н.Дашбямба СТА 

Хувцасны зураач: Г.Оюун СТА

 Бүжиг дэглээч: Ц.Чинзориг

Үйл явдал Хан гүрний жанжин Цао-Цао ялалтын их баяраа тэмдэглэн өөрийн анд, бичгийн хүн Гүн хэргэмт Цай Юн хэмээх эрдэмт нөхөртэй дарс хүртэн цэнгэж байх хооронд Хан гүрний цэргээс амьд хэл авчрах даалгавраа биелүүлж чадаагүй 2 цэрэг Цао-Цао жанжины үзэсгэлэнт гүнжийг хулгайлан Хүннү гүрний хаан Жи Жи Шаньюй авчирч өгснөөр үйл явдал цааш өрнөнө... УДБЭТ-ын шинэхэн бүтээл болох ТС Ц.Нацагдоржийн “Гүн гэрийн гүнж” дуурь 2016 оны 3-р сард нээлтээ хийсэн юм. Үйл явдал нь манай тооллын өмнөх 50-иад оноос 30-аад онд Хүннү гүрний үед болсон бодит түүхээс үндэслэсэн бөгөөд доктор Л.Эрдэнэчимэгийн “Нүүдэлчний цуурын арван найман аялгуу буюу гүн гэрийн авхай” судалгааны ажлаас сэдэвлэн ТШ, СГЗ Д.Төрбат цомнолыг бичсэн. Түүхэнд Хүннү гүрний Шаньюй Хан гүрний жанжны охиныг хатан болгон авсан үеэс эхлэн Хүн болон Хан гүрний хоорондох олон жилийн тасралтгүй дайн хэсэгтээ завсарласан хэмээн тэмдэглэсэн байдаг.

Удирдаач: Ц.Баатаржав УГЗ, Н.Туулайхүү

Найруулагч: Х.Уртнасан АЖ 

Зураач: Ч.Гунгаасүх АЗ 

Хормейстер : Ж.Хайдав СТА, Н.Дашбямба СТА

Италийн нэрт хөгжмийн зохиолч Ж.Пуччини “Чио Чио Сан” буюу “Эрвээхэй хатан” дууриа анх 2 үзэгдэлтэй бичсэн бөгөөд хамгийн анхны тоглолтыг1904 онд алдарт Ла Скала театрт тоглоход үзэгчид огтхон ч хүлээж аваагүй байна. Тиймээс Пуччини богино хугацаанд дууриа засч гурван үзэгдэлтэй болгон бичсэнийг Брессиагийн театрт тоглоход гайхалтай амжилттай олжээ. Дуурийн цомнолыг Л.Иллиса, Ж.Жакоса нар зохиолч Ж.Л.Лонгийн “Эрвээхэй хатан” туужаас сэдэвлэн бичсэн байна. 1906 онд Пуччини 3 дахь хувилбараа бичиж Нью- Йоркийн театрт тоглуулаад 1907 онд 4 дэх хувилбар болгож зарим хоолойг нэмсэн нь Парист анх тоглогдсон байна. Хамгийн сүүлд буюу 1907 оны сүүлээр Пуччини нэгтгэн засварлаж эцсийн хувилбарыг гаргасан нь “Үндсэн эх” хэмээн нэрлэгдэж дэлхий дахинаа тоглогдож байна. “Чио Чио Сан” дуурь дэлхий дахинаа тогтвортойгоор хамгийн их тоглогддог дуурийн зургаадугаарт бичигдэж байна.

Удирдаач: Ч.Жамсранжав УГЗ, Ж.Бүрэнбэх УГЗ 

Найруулагч: Л.Эрдэнэбулган УГЗ 

Зураач: Ч.Гунгаасүх АЗ 

Хормейстер : Д.Нандинцэцэг СТА, Н.Гэрэлт-Од, Н.Дашбямба СТА

Ди Луна гүн 

Леонора- Ван авхай 

Манрико- Төөрөлдсөн хүү 

Азучена- Цыган эмэгтэй 

Инес- Леонорагийн найз 

Фернандо Гүнгийн харуулын дарга 

Өвгөн цыган 

Рюиц- Манрикогийн найз 

“Хөхөө Намжил” дуурь морин хуур хөгжим анх үүссэн ардын домгоос үндэслэсэн бөгөөд ард түмний авъяас билэг ширгэшгүй ундрага, аман зохиол ялангуяа үлгэр, туульс, ерөөл, магтаал хичнээн баялаг болохыг магтан дуулсан юм. Ноёнтойгоо үзэл бодол таараагүй учир залуу Намжилыг алс Алтай нутагт хугацаагүй цэргийн албанд явуулна. Эх нутгаа санасан Намжил уянгалаг хоолойгоороо гайхагдаж “Хөхөө Намжил” алдарыг хүртжээ.Түүний дуулахыг Алтайн дагина сонсон Алтай нутгийг магтан дуулахыг хүснэ. Эх нутгийг нь магтан дуулсан Хөхөө Намжилд Алтайн дагина талархаж алт эрдэнэс барьсан ч төрсөн эх нутаг, амраг хүүхэн Уянгаа мөрөөдөж уулзахыг хүсэн байгаагаа хэлнэ. Алтай дагина түүнд гуурст хурдан хүлэг бэлэглэхэд Хөхөө Намжил тэр хүлгээ хөлөглөн эх нутаг амраг хүүхэнтэйгээ хоромын төдийд очин уулзах болов. Хорон санаатны ятгалгаар Уянга хүүхэн гуурст хүлгийн нь гуурсыг хайчлан хорооно. Алтайн дагина Уянга хүүхэнд гуурст хүлгийн нь дурсгалыг нь хүндэлж сүүлний хялгасаар нь чавхдас хийж морин толгойт хөгжим хийж Намжилдаа өгвөл түүний сэтгэлийн татах болно гэж зөвлөнө.

Удирдаач, найруулагч: Ж.Бүрэнбэх УГЗ 

Тайзны зураач: Г.Ганбаатар УГЗ 

Хувцасны зураач: Г.Оюун СТА 

Хормейстер: Н.Дашбямба СТА 

Бүжиг дэглээч: Х.Гэрэлчимэг ГЖ

Кармен- Тамхины үйлдвэрийн ажилчин цыган хүүхэн 

Дон Хозе- Түрүүч 

Эскамильо- Бухтай тулалдагч 

Данкайро- Хилийн хулгайч 

Ремендадо- Хилийн хулгайц 

Цунига- Ахмад 

Моралес- Түрүүч

Микаэла- Хозегийн сүйт бүсгүй 

Анх 1875 онд Ж.Бизе “Кармен” дуурийг Парис хотноо тавьсан ч тухайн үедээ амжилтгүй болжээ. Гэвч одоо энэ дуурь нь дэлхийд хамгийн их тавигдсан дуурь болоод байна. Шинээр тавигдаж байгаа хүүхдийн хөгжмийн боловсролд зориулсан “Кармен” дуурийн анхны жүжгийн цомнолын зохиолч П.Меримэ болон хөгжмийн зохиолч Ж.Бизе нарын эх дуурийн зохиолтой уялдуулан тавьжээ. Хүүхэд, залуучууд үзэхэд илүү ойлгомжтой болгох талаас энэхүү тавилтыг сонгов.

1-р үзэгдэл  

Испанийн өмнө зүгт Севил хотод, талбай дээр хамгаалагч цэрэг, хүүхдүүд, эмэгтэйчүүдийн дунд ажиглахад Кармен харагдсангүй. Тэнд байсан эрчүүд Карменыг өөрийн амрагаа болгохыг мөрөөдөж байлаа. Кармен “Хабанера”-г дуулж байлаа.  Дон Хозе Карменыг яагаад цэцгийн баглаа түүн рүү шидсэн болох түүний сэтгэлийг өөртөө татсан болохыг ойлгосонгүй. Цэргүүд  Карментай хамт ажилладаг тамхины үйлдвэрийн эмэгтэйчүүдийн хоорондох зодооныг зогсоохоор ирээд, Карменийг шоронд хорихоор шийдэв. Кармен хэрвээ түүнийг суллаж явуулбал түүнийг хайрлах болно гэдгээ Дон Хозед амлалаа. 

 2-р үзэгдэл  

Дэн буудалд Карменийг бүжиглэж байхад, залуухан бухтай тулалдагч Эскамилио ирэн түүнд татагдана. Харин Кармен дөнгөж шоронгоос гаргаад байсан Дон Хозегоо хайрласаар л байлаа ...  Хайрт Дон Хозег нь цэргийн хорооноос нь дуудаж байгаа бүрээний дуу сонсогдоно. Тэр үед Дон Хозед зориулан Кармен бүжиглэж дуулж байлаа. Дон Хозе цэргийн хороо луугаа явсангүй. Эцэстээ Дон Хозе хориотой наймаа хийхээр шийдэн Карментай хамт явлаа. 

3-р үзэгдэл

Хориотой, хууль бус наймаачид ууланд явж байх үеэр Дон Хозе өөрийнхөө эхийг санагалзаж байгааг харсан Кармен эхийгээ хайхаар явахыг түүнд зөвлөлөө. Кармен хөзрөөр өөрийгөө мэргэлтэл түүнийг үхэл тун ойрхон түүний хажууд ирсэн тухай мэргэнд буулаа. Бүх наймаачдын дунд Дон Хозе Карменыг хардана.  Кармений шинэ хайр Эскамилиог болсон тухай бүгд ойлгоно. 

4-р үзэгдэл  

Севил хотын баяр дээр Эскамилио бухын тулаанд бэлдэж байх үеэр эмэгтэйчүүд цугларсан бөөн хүмүүсийн дунд Дон Хозег нуугдаж байна хэмээн Карменд сануулав. Кармен, Дон Хозе хоёрын нүүр тулгарах мөчид, Дон Хозе түүний амийг хөнөөснийхөө дараа, “Би Карменд маш их хайртайдаа түүнийг  алчихлаа намайг баривчлаач” хэмээн хэлнэ. 

Хөгжим: Х.Билэгжаргал ТШ 

Цомнол: Б.Лхагвасүрэн ТШ, АУЗ 

Удирдаач: Ж.Бүрэнбэх УГЗ 

Найруулагч: Л.Эрдэнэбулган УГЗ 

Зураач: Б.Төмөрхуяг УГЗ 

Хормейстер : Ж.Хайдав СТА 

Бүжиг дэглээч: Д.Баасанхүү

Их зохиолч Д.Нацагдоржийн “Ламбугайн нулимс” зохиолоос сэдэвлэн бүтээсэн энэхүү дуурь нь 19-р зууны Монголын амьдрал, аж байдлыг харуулдаг бөгөөд хөгжмийн бүтээлийн хувьд манай театрын тайзнаа тоглогдож буй үндэсний шилдэг дууриудын нэг юм. Бурхны үнэнч зарц гэвш Лодон нэгэн өдөр санамсаргүй учирсан Цэрэнлхам хүүхэнд ухаангүй дурлан сэтгэл зүрх, эд хөрөнгөө харамгүй зориулна. Гэвч Цэрэнлхам зальжин, шуналт эхийнхээ зөвлөснөөр нэгэнт эхнэр авах боломжгүй лам хүний хайр сэтгэлийг хөсөр хаяж баян залуутай заяа холбохоор шийднэ. Үүнийг мэдсэн Лодон гэвш шаналан уйлан гуйвч номын ёсыг зөрчсөн нь түмэн олноо илж болсон тул муу нэр зүүн, олны доог болсоор хүрээний гудамжинд уйлан үлдэнэ.

Удирдаач: Н.Туулайхүү УГЗ 

Найруулагч: Ч.Найдандорж УГЗ 

Зураач: Ч.Гунгаасүх АЗ 

Хормейстер : Н.Дашбямба СТА 

Бүжиг дэглээч: Ц.Чинзориг

Б.Шарав “Чингис хаан” дуурийн цомнолыг АУЗ П.Бадарч бичсэн ба Их Чингис хааны 1171-1189 он хүртэлх амьдрал, эв нөхөрлөл, тэмцэл тулалдааныг үзүүлжээ. Чингис хаан бага балчир насандаа өнчрөл, хагацал, зовлон зүдгүүр, бусдад басамжлагдах, доромжлогдох, баригдах тавигдахын бэрхийг үзсэн ч эх Өүлэний сургаал, өөрийн хатан зориг, мохошгүй тэмцэл, ухаанаараа Их гүрнээ байгуулж, хамаг Монгол улсаа сэргээн мандуулж, Их тулгар төрийг байгуулсан тухай дуурь юм.

Удирдаач: Ж.Бүрэнбэх УГЗ 

Найруулагч: Ан Ху Вон СТА 

Тайзны зураач: Г.Ганбаатар УГЗ 

Хормейстер : Н.Дашбямба СТА 

Хувцасны зураач: Г.Оюун СТА

Г.Доницеттийн “Лучиа ди Ламмермур” дуурийн цомнолыг Английн нэрт зохиолч В.Скоттын “Ламмермурын сүйт бүсгүй” хэмээх тууж дээр үндэслэн зохиогч С.Каммарано бичсэн байна. Дуурь олон алдартай ари, хөгжмийн хэсэгчилсэн бүтээлүүдийг агуулсан нь дэлхийн хөгжмийн түүхэнд ихэд алдаршжээ. Лучиа ди Ламмермур" нь сопрано хоолойтнуудын хүч, авьяасыг сорьдог хүнд ари, уянгалаг хөгжмөөрөө алдартай бүтээл юм. Үйл явдал Шотландын зүүн өмнөд хэсэгт эрх мэдэл, хөрөнгө мөнгө, хар буруу санааны золиос болсон хайр дурлалын тухай өгүүлэх болно. Г.Доницетти энэхүү бүтээлээ бичиж ийнхүү алдарт хүрсэнд түүний хөгжмийн зохиолчийн нэр хүнд төдийгүй тухайн үед Шотландыг ихээхэн сонирхож байсан Европын бусад улс орнуудын улс төрийн сонирхол ихээхэн нөлөөлсөн гэж түүхчид үздэг байна. “Лучиа Ди Ламмермур” дуурийн анхны тоглолт 1835 оны 9-р сарын 26-нд Наплесийн “Сан- Карло” театрт болжээ.

Хөгжим: Ц.Нацагдорж ТШ 

Цомнол: Ш.Шажинбат 

Удирдаач: Н.Туулайхүү УГЗ 

Найруулагч: Л.Эрдэнэбулган УГЗ 

Зураач: Ч.Гунгаасүх АЗ 

Хормейстер : Ж.Хайдав СТА

Төрийн шагналт хөгжмийн зохиолч Ц.Нацагдорж нь Монголын орчин цагийн хөгжмийн хөгжилд онцгой гавъяа байгуулсан хүмүүсийн нэгд зүй ёсоор тооцогддог бөгөөд 4 дуурь, 1 бүжгэн жүжиг, 30 шахам симфони бүтээл, мөн тооны кино, жүжгийн хөгжим зэрэг олон зуун бүтээл туурвисан юм. "Үүлэн заяа" дуурьт хөгжмийн зохиолч хар хорын тэмцэл, сайн муугийн явдлыг симфонийн арга барилаар илэрхийлэхийн сацуу хөгжмийн өрнүүлэг, ярилцал хэлбэрийг чадамгай ашигласнаараа манай дуурийн уламжлалт хэв маягт шинэчлэл хийсэн, уран сайхны онцгой ач холбогдолтой бүтээл болсон юм. "Хөгжимдөх тусам ухаан суулгах хөгжим" хэмээн үнэлэгдсэн "Үүлэн заяа" дуурийг та бүхэн УДБЭТ-ын тайзнаас сонсохыг урьж байна.

Удирдаач: Н.Туулайхүү УГЗ 

Найруулагч: Ребека Бланкеншип 

Тайзны зураач: О.Шуяан 

Хувцасны зураач: Г.Оюун СТА 

Дон Жуан- Завхай эр 

Командор- Хотын дарга 

Донна Анна- Командорын охин 

Дон Оттавио- Түүний сүйт залуу 

Донна Эльвира- Дон Жуаны эхнэр 

Лепорелло- Дон Жуаны туслах

Мазетто- Тариачин 

Церлина- Түүний эхнэр 

1-р үзэгдэл

Севиль хотын шөнө. Завхай Дон Жуан охидыг эргүүлж байх үеэр зарц Лепорелло нь ээлжит манаандаа гарч байна. Энэ удаа Дон Жуан хотын даргын охин Донна Аннаг эргүүлэхээр нүдэндээ баг өмсөж унтлагын өрөөнд орсон байжээ. Сандарсан Донна Анна  гүйн гарч ирсэн боловч үл таних завхай эрд илбэдүүлэн хүч сулрана. Донна Аннагийн эцэг Коминдор охиноо хамгаалж Дон Жуантай халз тулалдаж нас барна. Лепорелло, Дон Жуаныг  хөтлөн зугтаж одно.Донна Анна ухаан орж үхсэн эцгийнхээ дэргэд гуниглан суухад сүйт залуу Дон Оттавиа нь ирнэ. Донна Анна эцгийнхээ өшөөг авч өгөхийг гуйхад Дон Оттавиа зөвшөөрнө.  Дон Жуанд урд нь хайр сэтгэлээрээ тоглуулсан Эльвира бүсгүй уур хилэнтэй  гарч ирэх бөгөөд Дон Жуан  түүнийг танилгүй ирж шалиглах гэсэн боловч хэрэг бүтэлгүй болно.  Дон Жуан Эльвираг Лепореллотой  үлдээгээд зугтах ба Лепорелло Эльвираг тайвшруулах  аргаа олж ядна.  Тариачин хос Мазетта,Церлина нар хуримлахаар бэлдэж байх үеэр Дон Жуан зочдыг гэр лүүгээ урин Церлинагийн сүйт хархүү Мазеттаг хүчээр зайлуулах үүргийг Лепореллод  өгөөд өөрөө Церлинагийн толгойг  эргүүлэхээр үлдэнэ. Энэ үед Эльвира ирж Церлинаг түүнээс салган авч одно. Дон Оттавио Донна Анна  нар Дон Жуантай  тааралдаж Комендорыг  алсан хүнийг  олоход туслахыг хүсэх ба Дон Жуан хуурмагаар зөвшөөрнө.  Эльвира дахин ирж Дон Жуаны бузар булайг олон түмэнд дэлгэнэ. Хүмүүс тарж Дон Жуан  мөн бултан орно. Өшөө хорслоор дүүрсэн  Донна Анна  дахин Дон Оттавийг ятгахад тэрээр Дон Оттавио шийдвэртэйгээр андгайлна.  Дон Жуаны гэрт. Церлина өөрийг нь  буруугаар ойлгож уурлаж гомдсон  Мазеттаг тайтгаруулна. Дон Жуан  болон зочид орж ирэх чимээгэээр Церлина Мазетта хоёр талд нуугдана. Дон Оттавио, Донна Анна, Донна Эльвир гурав хамтран Дон Жуаныг чадахаар баг өмсөн ирсэн байна.  Танхимд зочид бүжиглэж байх үеэр Лепорелло Мазеттаг хүчээр саатуулж байх хооронд Дон Жуан Церлинаг өрөө рүүгээ оруулна.  Церлинагийн хашгирах чимээгээр бүгд сандран үймэх ба Дон Жуан хэргийн гол эзнээр Лепореллог болгон гүтгэнэ. Дон Жуаныг  таньсан Оттавио, Анна, Эльвира гурав багаа хуу татан бүхнийг илчилнэ. Дон Жуан заль хэрэглэн найрыг үймүүлж тараана.

2-р үзэгдэл

Энэ бүхнээс залхсан Лепорелло ажлаасаа гарахаар шийдтэл Дон Жуан түүнд их мөнгө амлана. Гэнэт тагтан дээр  Эльвира гарч ирэх ба Дон Жуан шинэ арга сэдэж Лепореллотой хувцсаа солин өмсөнө.  Лепореллог Дон Жуантай андуурсан Эльвира буун ирж түүнд бүх сэтгэлээ илэрхийлэх үед Дон Жуан чанга чимээ гарах  тэр хоёр тал зугтахад хүргэнэ.  Дон Жуан Эльверагийн тагтны дөр зарц бүсгүйд нь зориулан дуулж байтал Мазетто зэвсэглэсэн  тариачдын хамт Дон Жуаныг  эрсээр хүрч ирнэ.  Лепореллогийн хувцастай Дон Жуан тэднийг хуурч явуулаад Мазеттог зодож шархдуулна.  Церлина шархадсан Мазеттог олж эмчилнэ.  Харанхуйд төөрсөн Эльвира, Лепорелло  нар Оттавиа, Анна, Церлина, Мазетто нартай  тааралдах  ба Дон Жуаны  хувцастай Лепореллог  тэд залхаах гэтэл  тэрээр өөрийгөө илчилж  аргалан мултарна. Дон Жуан  Лепорелло хоёр оршуулгын  газар уулзаж  хувцсаа  буцааж солино.  Гэнэт үхсэн Коминдорын дуу хаоолой тэдэнтэй  ярилцана. Лепорелло сүнсээ зайлтал айх ба Дон Жуан үл тоомсорлосон  түүнийг  оройн зоогт урина.  Дон Оттавиа, Дон Жуанаас өшөө авахаар эргэлтгүй шийдсэнээ Донна Аннад мэдэгдэнэ.Дон Жуаны  гэрт оройн зоог барих үеэр Эльвира ирж түүнд одоо болтол хайртайгаа илэрхийлээд буруугаа хүлээж өөрчлөгдөхийг гуйхад Дон Жуан үүнийг нь бүр зугаа цэнгэл болгон даапаална.  Энэ үеэр үхсэн Коминдорын  сүнс тэднийд ирж Дон Жуаны нүглээ наминчлахыг шаардаж түүнийг үхэл рүү илгээнэ. Өшөө авагчид бүгд Дон Жуаныг шударга ёсоор шийтгэхээр ирсэн боловч хожимджээ.  Лепорелло Дон Жуаныг нөгөө  ертөнц рүү яаж явсан тухай ярихад “нүгэл нүдээрээ” хэмээн бүгд санал нэгтэй байгаагаар дуурь төгсөнө.        

Удирдаач: Н.Туулайхүү УГЗ 

Найруулагч: Д.Эрдэнэбаатар СТА 

Зураач: Г.Ганбаатар  УГЗ 

Хормейстер: Г.Энхбаяр УГЗ 

Рудольф- Яруу найрагч 

Марсель- Зураач 

Шонар- Хөгжимчин 

Коллен- Гүн ухаанч 

Бенуа- Байрны эзэн 

Альциндор- Баярн эр 

Мими- Рудольфын найз бүсгүй 

Мюзетта- Марселийн найз бүсгүй 

Парпиньол- Тоглоом худалдагч 

Гаалийн түрүүч 

БОГЕМА Оюутны дүүрэг Нэгэн байшингийн дээврийн хонгилыг яруу найрагч Рудольф, зураач Марсель, хөгжимчин Шонар, гүн ухаанч Коллен нарын дөрвөн залуу хөлслөн амьдарна. Мөнгөөр үргэлж гачигдаж хүйтэн өрөөнд идэх уухаар хомс амьдардаг хэдий ч залуу насны мөрөөдөл, бүтээн туурвих хүслээр дүүрэн байдаг тэд тарчиг амьдралаа гэрэл гэгээтэй болгон хошигнон хөгжилтэй сууцгаадаг ажээ.

 1-р үзэгдэл  

Яруу найрагч Рудольф, зураач Марсель хоёр түлэх түлээгүйн улмаас тав тух алдахын хажуугаар хайр сэтгэлийн тухай ярилцан сууснаа нэгэн санаа олж Рудольфийн бичсэн жүжгийн зохиолыг зуух руу илгээн түр дулаацна. Гүн ухаанч Коллен хэдэн номоо аваад мөнгө олохоор барьцаат зээлийн газар руу явсан боловч бүтэлгүйтэн эргэж ирнэ. Рудольфийн жүжиг шатаж дуусмагц дахин галгүй боллоо.   Энэ үеэр хөгжимчин Шонар орж ирэн яаж мөнгө олсон тухайгаа ярих боловч нөхөд нь авчирсан зүйл рүү нь хошуураад хэн ч түүнийг анхаарсангүй. Ганцаараа ярьж байгаагаа гэнэт мэдсэн Шонар унтууцан авчирсан зүйлээ нөөцлөөд “Латин” хороололд очин наргиж цэнгэхийг нөхөддөө санал болгоно. Бүгдээрээ явахаар шийдтэл хаалга тогшин байрын эзэн Бенуа хөлсөө төлөхийг шаардсаар орж ирэв. Тэд ухаан сийлж Бенуаг архиар шахаж байгаад залуу цагийнх нь явдлыг яриулж, хүүхэмсэг эр хэмээн загнан хөөн гаргана.   Рудольф сонинд өгөх нийтлэлээ хурдхан дуусгахаар үлдэж, бусад нь хүлээж байхаар тохиролцон гарцгаана. Энэ үед хаалга тогшин хөрш айлын бие муутай Мими бүсгүй гал сураглан орж ирснээ муужран унана. Бүсгүйн ерөнхий төрх байдал Рудольфод машид таалагдаж ухаан ороход нь хэсэг ярилцснаар танилцаж бие биедээ татагдана.   Хүлээж ядсан нөхөд нь гаднаас дуудацгаах бөгөөд Мими, Рудольфтай цуг явах санал тавихад тэрээр зөвшөөрч хамт гарцгаана.

 2-р үзэгдэл 

 Үдэш. Латин хороололд ирсэн найзууд дор бүрдээ лангуу сонирхож өөртөө хэрэгтэй барааг үзэж явна. Рудольф Мимид гоёмсог толгойн боолт авч өгнө. Энэ үеэр Марселийн сэтгэлт бүсгүй үзэсгэлэнт Мюзетта, хамтран амьдрагч чинээлэг өвгөн Альциндорыг дагуулан ирэн олны анхаарлыг татна. Тэрээр Альциндорыг нохой мэт үзэх бөгөөд Марселийн анхаарлыг өөртөө татахыг хичээнэ. Рудольф Мимийг найзууддаа танилцуулж ширээний ард бүгд тухлан юу дуртайгаа захиалан зооглоно.   Мюзетта Марселийг татахын тулд үйлчлэгчдийг загнан авирлана. Марсель үл тоох дүр эсгэвч эцэст нь тэсэлгүй бууж өгнө. Энэ үед хүүхдийн тоглоом зардаг Парниньол ирэн хүүхдүүдийг баярлуулж, торгон цэргийн үлээвэр хөгжимчид ирэн олныг цэнгүүлнэ.  Нэгэнт Марсельтай ойлголцсон Мюзетта, хөл барьсан шалтгаанаар гутлаа солиулахаар Альциндорыг явуулна. Үйлчлэгчид тооцоогоо хийхийг шаардахад “Альциндор ирээд төлөх ёстой” хэмээн Мюзетто арга сэдээд, хөл нүцгэн тэрээр Рудольф, Марсель нараар өргүүлэн одно. Альциндорыг эргэн ирэхэд 6 хүний тооцооны хуудас барьсан үйлчлэгчид тосно.

3-р үзэгдэл  

Парижийн застав.Үүр цайхад  шөнөжин наргисан хүмүүсийн дуу гуанзнаас сонсогдоно. Эртлэн ирсэн ажилчид, цэргүүд тээшээ шалгуулж, тус тусын замаар одно. Гэгээ ороход Мими ирж Марсельтэй уулзана. Марсель энд Мюзеттагийн хамт ажиллаж байгаа болон Рудольф ч энд ирсэн тухай түүнд ярина. Мими хүндээр ханиалгах ба Рудольфийн ааш зан хувирч, байнга харддаг болсон тухай гомдолтой өгүүлнэ. Энэ үед Рудольф гарч ирэх ба Мимиг нуугдахыг Марсель зөвлөнө.   Марсель, Рудольф хоёрын хооронд чин сэтгэлийн яриа өрнөж Мимид өгсөн хайр, өөрийн ядуу зүдүү байдал, Мимигийн өвчин хүндэрсэнээс шалтгаалан түүнээс холдохоор шийдсэнээ Рудольф ярина. Мими тэсгэлгүй өөрийгөө илчилж, тэр хоёр бие биедээ хичнээн хайртайгаа мэдрэнэ.Энэ үед Мюзетта гуанзанд өөр хүнтэй хөгжилдөж Марселийн уурыг хүргэснээр тэр хоёр дахин муудалцаж Мюзетта түүнийг орхин одно. Рудольф, Мими хоёр хавар болтол хагацахаар тохиролцоно.

 4-р үзэгдэл  

Нөгөө л дээврийн хонгилдоо Марсель, Рудольф хоёр зургаа зуран, зохиолоо бичиж сууна. Тэр нэгэн өглөө Мими, Мюзетта нараас салснаас хойш хэдэн сар өнгөрчээ. Тэр хоёр ажлаа хийх завсар бүсгүйчүүлээ санагалзах боловч бие биедээ мэдэгдэхгүйг хичээнэ.   Өдрийн хоол олж ирэхээр явсан Шонар, Коллен нар талх, загаснаас өөр юмгүй ирсэн ч тэд том хурим найр хийж байгаа мэтээр егөөдөн дүрслэж загас талхаа усаар даруулан хооллож, дуулж бүжиглэн хөгжилтэй байтал, гэнэт сандарсан Мюзетта орж ирэн бие нь ихэд муудсан Мимиг хүргэж ирснээ хэлнэ.Тэд Мимиг оруулж ирэн орон дээр хэвтүүлж чадах ядахаараа асрахыг хичээвч мөнгөгүй тул цөхөрөнгөө барна. Коллен биенээсээ салгадаггүй цуваа зарахаар болж, Мюзетта ээмгээ зарж эм олж, эмч авчирахаар нөхөд нь одоцгооно.  Мими, Рудольф хоёр анх учирсан гэгээн дурсамжаа сэргээж бие биенээ хайраар бялхаана. Мими намуухан ярьсаар унтаж байгаа мэт амьсгал хураах бөгөөд Рудольф үүнийг нь тайван унтаж байна хэмээн бодсоор байна.   Мимигийн талийгаач болсныг Шонар мэдэх ба нөхдөөсөө сэжиг авсан Рудольф  Мими! хэмээн эмгэнэлтэйгээр дуудна.